تاثیر رفتار والدین بر رشد کودک

"کودکان ما به آن شکل می‌شوند که ما هستیم، نه به آن شکل که دلمان می‌خواهد بشوند." این جمله نشان می‌دهد که کودکان، به ویژه در سنین کودکی که ذهنی تحلیل‌گر ندارند، به میزان زیادی از تجربه‌ها و پیرامون خود تأثیر می‌پذیرند و آنچه را که مشاهده کرده را ثبت و درک می‌کنند. در جامعه‌ی امروزی، با افزایش آگاهی و روانشناختی، والدین بیشتری می‌دانند که ارتباطات روانی و عاطفی با کودکان چقدر اهمیت دارند و چگونه بر رشد و شخصیت آنها تأثیر می‌گذارند. ارتباط صمیمی و عشق‌آمیز بین والدین، بخش اساسی از سلامت روانی کودکان است. والدین باید بدانند که دعواها و عدم تفاهم‌ها چگونه می‌توانند کودکان را افسرده و ناامید کنند و اعتماد به نفس آنها را لغو کنند. ارتباطات ناسالم می‌توانند به طلاق منجر شده و برعکس، روابط عاشقانه و احترامی میان والدین می‌توانند کودکان را به شخصیت‌های مهربان و قدرشناس تربیت کنند.پس در این مقاله خواهیم دانست: چگونه رفتار والدین بر رشد کودک تاثیر می گذارد؟

نقش پدر در تربیت فرزند

نقش پدر در تربیت فرزند بسیار حیاتی و اساسی است. کودکان در طول رشد و تکامل خود تحت تأثیرات بسیاری قرار می‌گیرند و افرادی که در اطرافشان حضور دارند، به عنوان مدل و الگو برای آنها عمل می‌کنند. از میان این افراد، پدر با اهمیت‌ترین و تأثیرگذارترین شخص است و این تأثیرگذاری تا سنین نوجوانی کودک ادامه دارد.

1. رفتار پدر در برابر فرزند خردسال بسیار مهم است؛ زیرا همه‌چیز در آن جای می‌گیرد. پدر به عنوان یک معلم، یک الگو، یک فردیت تربیت‌کننده، سازنده یا ویرانگر در زندگی کودک عمل می‌کند. در این دوره از زندگی، کودک همه چیز را از پدر خود یاد می‌گیرد؛ از جمله محبت، شفقت، وفاداری، خلوص و صفا، رشادت، شهامت، ادب و تواضع، عزت نفس، سجایای اخلاقی، درستکاری، پشتکار، سربلندی، شرافت، و صداقت. تأثیرات رفتاری پدر بر روحیه و روان فرزندان بسیار اساسی است و در ادامه زندگی او تأثیرگذار می‌باشد.
2. رفتارهای پدر نه تنها به عنوان یک الگوی تربیتی، بلکه به عنوان یک ابزار برای شکل‌دهی به رفتار و افکار فرزندان عمل می‌کند. به عنوان مثال، رفتار پدر، نحوه استدلال او، استفاده از وسایل و ابزار، انعکاس کینه‌توزی و خودخواهی، همه اینها بر کودک تأثیر می‌گذارد. بنابراین، پدران باید آگاه باشند که هر چیزی که به دست می‌آورند، به فرزندان خود یاد می‌دهند. این رفتارها و ارزش‌ها، مسیر رشد و تربیت فرزندان را تعیین می‌کنند و می‌تواند منجر به رشد و پیشرفت یا سقوط شخصیت فرزندان شود.
3. با توجه به اینکه فرزندان آینه‌ای از رفتارهای ما هستند، احترام پدر، احترام می‌آفریند و عشق و اعتماد به نفس، از طریق نشان دادن عشق و تقدیر از آنها، به آنها انتقال می‌یابد. بنابراین، تربیت فرزندان نیازمند ارتباط نزدیک و سالم با پدران و تأثیرگذاری مثبت آنان است.

نقش مادر در تربیت فرزند

نقش مادر در تربیت فرزند بسیار حیاتی و اساسی است. وقتی کودکان در خانه تنها می‌مانند، رفتارهای آنها نشان‌دهنده زندگی پدر و مادر است و این خود یک صحنه تماشایی است. به عنوان مثال، با توجه به رفتارهای کودکان در بازی و نقاشی، می‌توان نقاط قوت و ضعف ارتباط درون خانواده را مشاهده کرد. در این میان، مادر با رفتارهایش می‌تواند ارزش‌هایی از قبیل امانت، صداقت، وفاداری به عهد، حقجویی، حقدوستی و غیره را در کودکان احیا کند یا آنها را به خطر بیاندازد. مادر می‌تواند زمینه‌ای را برای هدایت فطرت طبیعی کودکان فراهم کند یا باعث انحراف آنها از مسیر مستقیم گردد.

در جنبه عاطفی، مادران تأثیر بسزایی بر روی کودکان دارند. اگر مادر دچار ترس باشد، نمی‌تواند کودکان را شجاع بپروراند و این می‌تواند تأثیر منفی بر رشد و تربیت فرزندان داشته باشد. بنابراین، نقش و رفتار مادر در تربیت فرزندان به عنوان یک مدل و الگو برای آنها بسیار اهمیت دارد و مادر باید با آگاهی و مسئولیت‌پذیری، ارزش‌ها و اخلاقیات مثبت را در کودکان خود تقویت کند.

تأثیر تفاهم والدین در تربیت کودک

تفاهم و هماهنگی بین والدین در همه جنبه‌های زندگی، به استحکام پایه‌های خانواده کمک می‌کند. این تفاهم نه‌تنها به داخل خانواده گرمایی می‌بخشد، بلکه فرزندان نیز از سلامت و رشد مناسب‌تری برخوردار می‌شوند. امام معصوم علیه السلام می‌فرمایند: "بهترین زنان شما کسانی هستند که هنگامی که همسرشان خشمگین می‌شود و غضب وی را به خود جلب می‌کند، به او بگویند: دست من در دست توست و من به تسلیم اراده توام."

1. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: "جبرئیل به من همواره توصیه می‌کرد که زنان را محافظت کنم و آنان را به امانت خداوندی بپذیرم."
2. امام علی علیه السلام نیز بیان داشتند: "زنان امانت خداوندی در میان شما هستند، بنابراین بر آنها زیان وارد نکنید و سخت نگیرید."
3. این توصیه‌ها نشان می‌دهند که برقراری روابط سالم بین زن و شوهر نه‌تنها برای خود زندگی زناشویی اهمیت دارد، بلکه تأثیر بسزایی بر رشد و تربیت فرزندان نیز دارد.

تفاهم در نحوه‌ تربیت کودک

در مواقعی حتی در روابط زوجینی که به نظر بهترین و بالاترین درجه از ازدواج را دارند، اختلافات وجود دارد که ممکن است در مورد تربیت و تعلیم فرزندانشان به اختلاف نظر برسند. اما مهم این است که آیا والدین در این شرایط باید چه کار کنند و چگونه عمل کنند؟

1. دکتر راس پیترز، یکی از برجسته‌ترین روانشناسان بالینی در این زمینه، درباره تبدیل این اختلافات به توافق می‌گوید: "تاریخچه نشان می‌دهد که تربیت فرزندان در خانواده‌ها همواره یک چالش بوده است. این چالشات معمولاً متشکل از عواملی مانند اینکه کدام والدین ابتدا عمل نادرستی را در فرزند خود مشاهده کرده‌اند، چه میزان هر والدین به رفتارهای نامطلوب فرزندانشان عصبانی می‌شوند، تفاوت در شخصیت و تحمل والدین، میزان زمانی که هر والدین با فرزندشان سپری می‌کند و در نهایت اینکه کدام والدین احساس گناه می‌کند که نتوانسته است زمان بیشتری را با فرزندش صرف کند."
2. از ابتدا باید اصول اساسی مانند درک و تفاهم را در خود پرورش داد تا در این شرایط بتوان به کمک هم‌بستگی انسانی رسید. لازم است به یاد داشته باشید که وجود اختلافات در تربیت و تعلیم فرزندان کاملاً طبیعی است و این موضوع به این معنی نیست که شما و همسرتان ناسازگار هستید یا از هم تفاهم ندارید. این اختلافات می‌توانند به یک مشکل بزرگ تبدیل نشوند، بلکه می‌توانند به عنوان یک فرصت برای رشد و پیشرفت در تربیت فرزندانتان مورد استفاده قرار گیرند. بحث و گفتگوی باشکوه و متناسب با سن و شرایط فرزندان می‌تواند تجربه مفیدی برای آن‌ها باشد و این بحث‌ها می‌توانند به عنوان یک درس زندگی موثر برای آن‌ها عمل کنند.

تأثیر نزاع والدین بر کودکان

نزاع و اختلاف والدین به شدت تأثیرات منفی بر روان و رفتار کودکان دارد و ممکن است زندگی آن‌ها را تخریب کند. اگر این اختلافات به صورت خصمانه باشند، احساس امنیت و آرامش از زندگی کودکان را سلب می‌کند و می‌تواند زمینه‌های پیشرفت و رشد سالم را نیز از بین ببرد.

1. در محیطی که خانواده دوستانه نباشد، مشکلات روحی و روانی کودکان، به خصوص دختران، می‌تواند به شدت تشدید شود؛ زیرا آن‌ها دیگر نمی‌توانند مشکلات خود را با خانواده خود به اشتراک بگذارند و این می‌تواند به آغاز گرایش به بزهکاری از سنین کودکی منجر شود.
2. جوزف هوپر، پژوهشگر مسائل خانواده، معتقد است که زمانی که اختلافات و مشکلات مربوط به عقاید و سلیقه‌های والدین در خانواده به چشم‌های کودکان محسوس نشود، زندگی خانوادگی برای آن‌ها مفید است. زیرا وجود این اختلافات می‌تواند باعث تشدید تحریک‌های ذهنی و مشکلات روانی آن‌ها شود.
3. مشاجرات والدین، به ویژه مشاجرات سخت و خشن، می‌تواند به طور مستقیم به کودکان آسیب برساند و باعث افزایش رفتارهای پرخاشگرانه و بی‌احترامی به والدین شود. علاوه بر این، کودکانی که مشاهده کننده مشاجرات والدین هستند، دچار مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری می‌شوند. به طور مثال، این کودکان ممکن است احساسات خود را با استفاده از رفتارهای خشونت‌آمیز به‌ نمایش بگذارند.
4. همچنین، آثار منفی مشاجرات والدین بر کودکان به طولانی‌مدت ممکن است و حتی از تأثیرات طلاق بیشتر باشد. از دید دیگر، مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که در کودکی شاهد مشاجرات والدین بوده‌اند، در آینده نیز به‌عنوان همسر از این رفتارها استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر، آن‌ها الگوهای رفتاری از والدین خود یاد می‌گیرند و این رفتارها را به همسران خود انتقال می‌دهند.

در نتیجه، والدین باید از مشاجرات و خصومت‌های زندگی خود دوری کنند و تلاش کنند تا محیط خانوادگی آرام و مهربانی برای کودکان خود فراهم کنند. از ابتدا، باید سعی کنند که مسائل خود را به صورت صلح‌آمیز و محترمانه حل کنند تا کودکان خود الگویی سالم از رفتار و روابط اجتماعی را یاد بگیرند.