زردی نوزاد یکی از شرایط رایج در بین نوزادان است که ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین در خون رخ می‌دهد. این عارضه که در بین نوزادان بسیار شایع است، نیازمند آگاهی از سطوح مختلف این بیماری و نیز اطلاع از بهترین راه‌های مقابله با آن می‌باشد. برای اینکه این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم، ابتدا به تعریف مفهومی عدد زردی نوزاد نیاز داریم. این عدد که از طریق آزمایش خون و دستگاه بیلی‌چک به دست می‌آید، اطلاعات مهمی از سطوح مختلف زردی نوزاد و بهترین راهکارهای درمانی با توجه به شدت بیماری را فراهم می‌کند. بیلی‌روبین، ماده‌ای اثرگذار در عدد زردی نوزاد، یک ماده زرد رنگ است که از تجزیه طبیعی گلبول‌های قرمز خون (هموگلوبین) به وجود می‌آید. کبد، مسئول حذف بیلی‌روبین از خون و فرستادن آن به روده برای دفع است. اما کبد نوزاد تازه متولد شده به خصوص نوزادان نارس، که کبد آنها هنوز به طور کامل تشکیل نشده است، بیلی‌روبین را به خوبی حذف نمی‌کند. در نتیجه، زردی رخ می‌دهد زمانی که بیلی‌روبین سریع‌تر از آنچه کبد بتواند آن را تجزیه و دفع کند، افزایش پیدا می‌کند. در این مقاله می‌خوانیم: زردی کودک چقدر باید باشد؟ زردی نوزاد تا چند روزگی خطرناک است؟ درجه زردی نوزاد پنج روزه چقدر باشد طبیعی است؟ از کجا بفهمیم زردی نوزاد خوب شده؟
عدد زردی نوزاد که میزان بیلی‌روبین موجود در خون نوزاد را نشان می‌دهد، رابطه مستقیمی با شدت زردی در نوزادان دارد. این عدد، که از طریق آزمایش خون نوزاد به دست می‌آید و واحد آن میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است، نشان‌دهنده شدت زردی در نوزاد است. هر چه مقدار این عدد بیشتر باشد، بیماری در مراحل پیشرفته‌تری قرار دارد و نیازمند اقدامات درمانی فوری است.
یکی از مهم‌ترین عواملی که بر عدد زردی نوزاد تأثیر می‌گذارد، سن نوزاد است. در واقع، میزان بیلی‌روبین مجاز برای یک نوزاد با سن مختلف متفاوت است. به عنوان مثال، برای یک نوزاد 5 روزه، میزان عدد زردی زیر 8 به طور کاملاً طبیعی و نرمال تلقی می‌شود. اما اعداد بالاتر از 8 ممکن است ریسک بیماری را افزایش دهد و اعداد بالاتر از 13 ممکن است به یک عارضه خطرناک تبدیل شود.
در صورتی که نوزاد بین 4 تا 5 روز سن داشته باشد، میزان عدد زردی طبیعی در محدوده اعداد کمتر از 13 قرار می‌گیرد. اما اعداد بین 15 تا 17.5 ممکن است ریسک بیماری را افزایش دهد و عدد بزرگ‌تر از آن ممکن است به معنای خطرناک شدن زردی باشد.
عدم اقدام برای درمان زردی نوزاد می‌تواند به وخامت عوارض و مشکلاتی انجامید که شامل موارد زیر می‌شود:
در ابتدای تولد، درجه زردی نوزاد باید کمتر از ۱۰ باشد. اگر درجه زردی بر روی عدد ۱۰ و بالاتر باشد، این نشان می‌دهد که نوزاد به زردی مبتلا شده است، اما زردی در این حالت بسیار خفیف است. در این شرایط، دو راه برای والدین وجود دارد:
درجه خطرناک زردی در نوزاد از زردی با درجه ۱۳ به بالا شروع می‌شود و در حالتی که زردی بیشتر از ۲۰ باشد، نوزاد باید در بیمارستان بستری شود. آخرین و شدیدترین درجه زردی حدود ۲۵ است.
زردی با درجه بالا خطراتی از جمله بی‌حالی، مشکل در بیدار شدن، گریه با صدای بلند، تب و تغذیه ضعیف را به همراه دارد. بنابراین، در صورتی که درجه زردی نوزاد بالا باشد، باید درمان فوری آغاز شود.
اجاره دستگاه زردی نوزاد امروزه یک گزینه مناسب برای بسیاری از والدین است، زیرا این روش هم امنیت بیشتری را فراهم می‌کند و هم هزینه‌ی کمتری دارد. استفاده از دستگاه‌های اجاره‌ای می‌تواند در مدت زمان کوتاهی به حداقل رسیدن درجه زردی نوزاد کمک کند و بهبودی را تسریع بخشد.
زردی نوزاد معمولاً ۲ الی ۳ روز بعد از تولد ظاهر می‌شود و در صورتی که هیچ اقدام درمانی انجام نشود، معمولاً تا دو هفته بعد از تولد به صورت خودبخود بهبود می‌یابد.
در صورتی که نوزاد ظرف ۷۲ ساعت از تولد زردی داشته باشد، باید برای ارزیابی و تشخیص بیشتر به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم زردی در نوزاد شما شناسایی شود، بهتر است بلافاصله با یک ماما یا دکتر متخصص مشورت کنید. اگرچه زردی نوزاد معمولاً مشکل جدی‌ای نیست، اما لازم است تشخیص داده شود که آیا نیاز به درمان دارد یا خیر. اگر شما در خانه به وضعیت زردی نوزادتان توجه می‌کنید و متوجه تغییراتی مثل پیشرفت زردی یا کاهش اشتها می‌شوید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
دلیل اصلی زردی نوزاد، تجمع بیلی‌روبین در خون است. بیلی‌روبین یک ماده زرد رنگ است که هنگام پاره شدن گلبول‌های قرمز حامل اکسیژن در بدن، به خون آزاد می‌شود. دلایل شایع بودن زردی در نوزادان شامل تعداد بالای گلبول‌های قرمز و تولید سریع آنها است. همچنین، کبد نوزاد به طور کامل تشکیل نشده است، بنابراین، توانایی پایین‌تری در خارج کردن بیلی‌روبین از خون دارد.
زمانی که نوزاد به دو هفته‌ی اول از تولد می‌رسد، توانایی کبدش در تغییر شکل بیلی‌روبین افزایش می‌یابد و بنابراین، زردی معمولاً در این سن بدون ایجاد آسیب به نوزاد از بین می‌رود. در تعداد کمی از موارد، ممکن است زردی ناشی از یک بیماری باشد. اگر علائم زردی ظرف ۲۴ ساعت از تولد بروز کند، احتمال بیماری در نوزاد بالاتر است.
زردی نوزاد یکی از شایع‌ترین وضعیت‌ها در میان نوزادان تازه متولد است. تخمین زده شده که از هر ۱۰ نوزاد، ۶ نوزاد دچار زردی می‌شوند. همچنین، از هر ۱۰ نوزاد زودرس، ۸ نوزاد به زردی مبتلا می‌شوند. از هر ۲۰ نوزاد، تنها یک نوزاد دچار سطح بیلی‌روبین بسیار بالا می‌شود که نیاز به درمان دارد. شیردهی نیز به دلایل نامشخصی، خطر ایجاد زردی در نوزاد را افزایش می‌دهد و این نوع زردی ممکن است به مدت یک ماه یا بیشتر طول بکشد.
شاید از شما بپرسند که زردی نوزاد چقدر زمان می‌برد؟ زردی نوزاد معمولاً در حدود ۲ روز پس از تولد ظاهر می‌شود و تا حدود ۲ هفته‌ی اول از زندگی نوزاد ناپدید می‌شود. در نوزادان زودرس که به زردی بیشتری عرضه می‌شوند، ممکن است زمانی بین ۵ تا ۷ روز طول بکشد تا زردی ظاهر شود و اغلب تا حدود ۳ هفته ادامه دارد. همچنین، در نوزادانی که تنها شیر مادری مصرف می‌کنند، زردی ممکن است طولانی‌تری به طول بکشد و برخی از نوزادان ممکن است برای چند ماه زیر تاثیر زردی قرار بگیرند.
عوامل خطرساز برای زردی نوزادان تازه متولد شده، به ویژه در موارد شدید، شامل موارد زیر هستند:
عوارض زردی نوزاد می‌تواند جدی باشد، به خصوص اگر بیلی‌روبین به سطح بالایی افزایش یابد و درمان به موقع انجام نشود.
آیا زردی نوزاد قابل پیشگیری است؟ بهترین روش پیشگیری از یرقان نوزاد، تأمین تغذیه کافی است. باید اطمینان حاصل شود که نوزاد، شیر مادر یا شیر خشک به اندازه کافی می‌خورد تا دفعات دفع مکرری داشته باشد. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند باید در چند روز اول زندگی خود روزانه 8 تا 12 بار شیر بخورند. همچنین، نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند معمولاً در هفته اول باید حدود 30 تا 60 میلی‌لیتر شیر خشک را هر دو تا سه ساعت مصرف کنند.
اگر هر گونه نگرانی در مورد زردی دارید، به پزشک مراجعه کنید یا با او تماس بگیرید تا اطمینان حاصل کنید که قدم‌های درست را برای بهبود و طبیعی شدن رنگ پوست فرزندتان برمی‌دارید.
آیا زردی نوزاد می‌تواند خطرناک باشد؟ در اکثر موارد، زردی موضوع نگرانی زیادی نیست. اما اگر سطح بیلی‌روبین در بدن نوزاد بسیار بالا باشد، زردی ممکن است خطراتی را به دنبال داشته باشد، از جمله آسیب دائمی به سیستم عصبی. در صورتی که درصد کمی از نوزادان مبتلا به زردی دچار عارضه‌هایی مانند Kernicterus؛ کرن‌ایکتروس، شوند، این می‌تواند به ناشنوایی، تأخیر در رشد کودک یا حتی فلج مغزی منجر شود. با این حال، این اتفاق در میان نوزادان نادر است و نیازی به نگرانی فزاینده نیست، زیرا کودکتان احتمالاً تحت نظر یک پزشک اطفال که پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد، قرار خواهد گرفت.
با توجه به اینکه زردی در نوزادان بسیار شایع است و معمولاً به راحتی درمان می‌شود، اگر پوست نوزاد شما زردرنگ به نظر می‌رسد، به ویژه اگر سفیدی چشم‌ها، پوست شکم، دست‌ها و پاها زرد باشند، با پزشک تماس بگیرید. همچنین، اگر نوزادتان زردی دارد و از خواب به سختی بیدار می‌شود، یا از شیر زده شده است، یا حتی اگر یک مورد خفیف از زردی را بیش از سه هفته داشته است، پزشک را مطلع کنید. هرگز سعی نکنید به طور خودسرانه زردی نوزاد را درمان کنید.
نظر خود را با ما و بقیه در میان بگذارید